Restauratieproject Begraafplaatsmuur bij de Synagoge in de Spoorstraat

In Winterswijk bestond vroeger een bloeiende Joodse gemeenschap. Hiervan getuigt het rijksmonumentale complex aan de Spoorstraat bestaande uit een Synagoge met Mikwe (badhuis), een woonhuis voor de Chazan (voorganger), een godsdienstschool en een
begraafplaats. Het complex valt op door haar gaafheid en de zeldzame aanwezigheid van verschillende binnen de Joodse cultuur werkzame elementen op één terrein. Dit is voor Nederland een zeer bijzondere situatie.

De verschillende gebouwen vertonen onderling een grote samenhang in stijl, doordat zij zijn ontworpen door één architect in de periode 1885 – 1909. Het complex bevindt zich grotendeels in de oorspronkelijke staat en is in goede staat van onderhoud.

De begraafplaats is volgens bronnen veel ouder. Al in 1647 is er sprake van een Joodse begraafplaats aan de Spoorstraat die toen nog Koostegge werd genoemd. De graftekens op de huidige begraafplaats dateren uit de negentiende eeuw. Het oudste thans nog aanwezige graf dateert uit 1817. In 1875 werd begraven binnen de bebouwde kom verboden en daarop werd de begraafplaats aan de Spoorstraat gesloten.
De begraafplaats is in 1912 van een nieuwe, in beton uitgevoerde ommuring met smeedijzeren hekwerk voorzien. Zowel in het smeedijzeren hekwerk als in de betonnen pilasters is het Davidsstermotief verwerkt.

Project

Doel is de muur in oude glorie te herstellen waarmee het hele complex weer klaar voor de toekomst is. Daarnaast is door de koppeling met een ambitieuze invulling van het project “Leren van de Oorlog” (zie daarvoor de tweetalige website www.lerenvandeoorlog.nl) het educatief element toegevoegd. Jongeren uit Nederland en Duitsland kunnen via de website het aanvangslespakket leren kennen en later de excursie in Winterswijk meemaken. Het rijksmonumentale complex aan de Spoorstraat speelt daar een centrale rol in.

In het voorjaar 2009 is het restauratieproject aangepakt o.a dankzij een subsidie van de Provincie Gelderland in het kader van de recessiebestrijding. Ook de Roelvink Stichting zijn wij dank verschuldigd voor hun bijdrage aan dit project. Tenslotte hebben ook de Gemeente Winterswijk en het Joodse Begrafeniswezen een bijdrage geleverd.
In de loop van 2010 zijn de restauratiewerkzaamheden voltooid en is de website www.lerenvandeoorlog.nl functioneel geworden. Voor het prachtige resultaat verwijzen wij u graag naar de Spoorstraat in Winterswijk. In de zomer van 2010 zijn zelfs de historische zwanen weer op het hek gemaakt nadat ze onverwacht “boven water” kwamen.