Jaarverslag 2020
Inleiding.
In juni 2008 is de Stichting Erfgoed & Nationaal Landschap Winterswijk opgericht met als doelstelling; “ De duurzame instandhouding en kwaliteitsverbetering van het Nationaal Landschap Winterswijk in de ruimste zin van het woord”.
Rond Winterswijk zijn tal van erfgoederen (watermolens, religieus erfgoed, landgoederen, Scholten boerderijen, en talrijke andere waardevolle bebouwingen) die in een slechte staat van onderhoud verkeren. Meestal is de slechte onderhoudsstatus de verbeelding van een uiterst gecompliceerde onderliggende problematiek.
De Stichting probeert samen met de eigenaar een onderzoek te doen naar de mogelijkheden van herstel met een duurzame toekomst voor het bezit. Het begeleidingstraject begint met de planverkenning en planvorming. Vervolgens is het haalbaarheidsonderzoek een belangrijk onderdeel. Tenslotte is de realisatie van het plan het laatste onderdeel van het begeleidingstraject. Het is de ambitie van de Stichting de invulling en coördinatie van de verschillende onderdelen van het begeleidingstraject vorm te geven. (Taakveld 1)
De Stichting kan optreden als project-initiator, projectleider en / of projectbegeleider voor projecten die de doelstelling onderschrijven. Ook ondersteuning bij projectaanvragen is
mogelijk. Tevens zal de Stichting promotionele activiteiten in het belang van het Nationaal Landschap Winterswijk ondersteunen. (Taakveld 2).
Eigendom van Natuur Schoon Wet (N.S.W.) landgoederen past in de doelstelling met nadrukkelijk behoud van de eigen identiteit. Ook onderhoud en beheer van objecten binnen het Nationaal Landschap via de Stichting behoort tot de taken.(Taakveld 3).
Organisatie.
De Raad van Toezicht heeft drs. D.L. Willink benoemt als Voorzitter van het College van Bestuur. Hij is zelfstandig bevoegd de Stichting te vertegenwoordigen. Tevens is hij verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding.
De Raad van Toezicht is het hoogste orgaan binnen de Stichting. De raad staat onder voorzitterschap van mevr. C. Stigter. Daarnaast zijn J. Hobbelink, en E. Schreurs lid van de Raad van Toezicht.
De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid en het functioneren van het College van Bestuur en op de algemene gang van zaken. Zij vergadert daartoe minimaal vier maal per jaar. Bij de invulling van hun taak richten de leden van de Raad van Toezicht zich naar het belang van de Stichting.
De Raad van Toezicht en het College van Bestuur hebben in 2020 drie maal vergaderd. In 2018 is de continuïteit van de RvT zelf ook onderwerp van overleg geweest. In 2020 is zo ook over de toekomst van de Stichting gesproken waarvoor meerdere opties mogelijk zijn.
De Stichting Erfgoed & Nationaal Landschap Winterswijk is door de belastingdienst per 4 juni 2008 als ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) erkend. Hierdoor hoeft er over schenkingen geen belasting te worden betaald en zijn giften voor de schenker fiscaal aftrekbaar.
Werkzaamheden binnen de verschillende taakvelden.
Taakveld 1; Behoud en herstel cultuurhistorisch erfgoed
BOS Project.
Nadat het BOS Project formeel beëindigd is door het opheffen van de projectgroep en de presentatie van een promotiefilmpje door de Gemeente (http://stichtingerfgoed-nlw.nl/gemeente-maakt-fraai-promotiefilmpje-bij-afronding-bos-project/ ) heeft de Stichting in 2018 haar laatste rondleiding door het gebied verzorgd.
De mogelijkheid van een rondleiding door het BOS Project blijft ook in de toekomst nog gehandhaafd.
De Gemeente heeft in haar personeelsrestaurant een enorme foto van de gerestaureerde Oliemolen en Korenmolen over de volledige korte zijde aangebracht. Dit stimuleert zeker de erkenning van de bijzondere kwaliteiten van ons Nationaal Landschap. Ook talrijke lokale ondernemers gebruiken foto’s van de oliemolen en korenmolen in hun promotie beleid. In de nationale media heeft dit plaatje meerdere keren aandacht gekregen als “de meest gefotografeerde plek van Winterswijk”.
In 2020 is het bestemmingsplan voor de nieuwe huisvesting van Winterwarm op het voormalige DAV terrein goedgekeurd. Winterwarm heeft de ambitie de plannen van Arco van destijds te realiseren. Daarmee gaat waarschijnlijk in de nabije toekomst een laatste nog niet gerealiseerd element uit het BOS Project alsnog gerealiseerd worden.
Schaapskudde in Nationaal Landschap Winterswijk.
In 2018 heeft de Stichting de opdracht door een groep van acht ondertekenaars van een intentie- overeenkomst (Gemeente, Natuurmonumenten, Roelof Kuiper en de Stichting Landschapskudde Oost Achterhoek o.a.) gekregen om een locatie onderzoek te doen naar een geschikte plek voor een schaapskooi liefst “ onder gebruikmaking van het heideboerderij concept”. Dit onderzoek vond plaats binnen een afspraak met de Federatie Heideboerderij Nederland in oprichting.
De Stichting heeft daar veel werk voor verricht. Helaas zijn de facturen door de Federatie niet betaald en heeft de Stichting in 2020 daar veel tijd aan moeten besteden. Het heeft de aandacht van de Raad van Toezicht en het College van Bestuur en er wordt in de nabije toekomst een oplossing verwacht.
Het regionale plan voor meervoudig duurzaam grondgebruik dat als een van de resultaten eerder is gepresenteerd aan de DG Marjolein Sonnema van het Ministerie van Landbouw is in 2020 ook aan Rob Jetten , fractievoorzitter van D’66 in de Tweede Kamer, uitgereikt.
Boerengoed.
Voor de voorstelling “de Freule” van het Steengroeve Theater bestond de afspraak dat de Stichting Steengroeve Theater spullen van de Stichting Boerengoed mocht lenen. Omdat Boerengoed minder opslagruimte beschikbaar heeft en het aantal betrokkenen sterk afneemt hebben zij hun spullen in 2020 aan het theater aangeboden. Daardoor zijn er nu behoorlijk wat spullen in eigendom verkregen. Wij proberen deze spullen zeker te benutten in de voorstelling maar ook daarna nog een geschikte plek te laten krijgen.
Jacobskerk.
Recent is de Stichting aangesproken over de onzekere toekomst van de Jacobskerk op de Markt in Winterswijk. De Stichting heeft aangeboden graag te willen meehelpen bij de planontwikkeling voor het behoud van dit belangrijke gebouw.
Taakveld 2; Versterking van het Nationaal Landschap Winterswijk.
Steengroeve Gebied.
Vanuit de gedachte dat Winterswijk beter met haar onderscheidende kwaliteiten moet om gaan, en ter versterking van de toeristisch recreatieve waarde van ons Nationaal Landschap, zijn er destijds meerdere ambities rond en in de steengroeve ontstaan.
Binnen de Steengroeve Convenant, een reactie op het bezwaar van de Oehoe Werkgroep Nederland op de aanvraag van de eerste evenementenvergunning door het Steengroeve Theater, vind er onderlinge afstemming tussen alle partijen plaats. De eerste convenant loopt nog tot 31 augustus 2021.
In 2016 is het Ruimtelijk Afspraken Kader (RAK) door de Gemeenteraad aanvaard waarmee de toekomstige uitbreiding van de groeve is geaccordeerd. In 2019 is het RAK aangepast waarbij de focus ligt op de inrichting in de directe omgeving van het Bezoekerscentrum de Steengroeve. Dit aangepaste RAK is in november door de Gemeenteraad aanvaard.
Het dagzomen van 240 miljoen jaar oude aardlagen is uniek in Europa en de wereld en verdient een bredere aandacht dan alleen van geologen. De eerder door de Stichting opgeleide gidsen hebben in dit Corona jaar in een beperkte periode veel-, en vaak dubbel bezet qua gidsen, rondleidingen kunnen verzorgen. In totaal zijn er bijna 1300 bezoekers naar beneden begeleid.
Steengroeve Theater.
In januari heeft het nieuwe creatieve team invulling gegeven aan de jaarlijkse kick off, ditmaal in Boogiewoogie. Helaas hebben wij echter dit jaar de voorstelling over “de Freule” niet kunnen presenteren door de corona omstandigheden, maar er zijn wel enkele andere zaken ontwikkeld. Een filmpje voor de werving van acteurs en muzikanten geeft een mooie eerste indruk van de kwaliteit.
In de groeve heeft de film en foto sessie plaatsgevonden met hoofdrolspeelster en meervoudig Musical-Award winnares René van Wegberg die de poster heeft opgeleverd.
In de week van 22 november – de dag van de executie 221 jaar geleden in de Spoorstraat in Winterswijk – hebben we de etalage van Luckman thematisch ingericht.
Gelukkig is het gelukt om iedereen aan boord te houden en in 2021 opnieuw te proberen de Freule te presenteren. Ter voorbereiding zijn meerdere scenario’s ontwikkeld.
Het Bestuur van het Steengroeve Theater is ook volop met de continuïteit van het theater bezig en heeft daarvoor een Werkgroep 2.0 opgericht. In deze Werkgroep is Andre van Nijkerken voorzitter geworden en enkelen van hen zijn van plan na “de Freule” de gelederen te komen versterken.
De ter beschikking stelling van de voorzitter van het CvB om niet aan de Stichting Steengroeve Theater Winterswijk en de Stichting Terra Temporalis wordt gecontinueerd.
Bezoekerscentrum de Steengroeve.
In februari heeft er een buurtbijeenkomst in gebouw Emma in Ratum plaats gevonden. Vanuit de buurt en de Museumfabriek waren er een aantal ontevreden mensen aanwezig.
Het bestuur van de Stichting Terra Temporalis heeft daarop besloten met de buurt in gesprek te willen. Er was zelfs bereidheid om de structuur van de Stichting TT aan te passen indien dat zou helpen.
Uiteindelijk hebben er twee gesprekken met 4 vertegenwoordigers uit de buurt plaats gevonden maar gezamenlijk is vastgesteld dat er geen constructieve relatie ontstond.
Daarop heeft de Stichting TT besloten haar communicatie te richten op de Winterswijker in het algemeen.
In november is een bijlage van het Achterhoeks Nieuws huis aan huis verschenen die de historische ontwikkeling, ambities en talrijke samenwerkingen nader belichten. Tevens werd in de bijlage iedereen uitgenodigd voor een digitale bijeenkomst op 28 november waar onder andere de verschillende gebouw varianten werden gepresenteerd. U kunt deze bijeenkomst terugkijken op www.desteengroeve.nl. Naar aanleiding van de input heeft het Bestuur van de Stichting TT daarna haar definitieve keuze gemaakt.
Het overleg met de Provincie is zowel ambtelijk als bestuurlijk gevoerd. Als input voor de gesprekken heeft de Stichting een Gebiedsvisie geschreven. De processen zijn nog gaande maar de verwachting van substantiële steun blijft aanwezig.
De besprekingen over toekomstige overdracht van een stuk van de groeve, na beëindiging van de kalkwinning, van Sibelco aan de Gemeente zijn in 2019 gestart en dit jaar vervolgd. Op verzoek van beide partijen is de Stichting bij deze besprekingen aanwezig.
Taakveld 3; Eigendom of beheer van waardevol bezit.
Binnen dit taakveld zijn er dit jaar geen belangrijke ontwikkelingen geweest. Desalniettemin blijft de doelstelling gehandhaafd omdat ze op termijn nog steeds als waardevol wordt gezien.